UM Częstochowa: KOZIEGŁOWY ZAPOMNIANY OŚRODEK TWÓRCZOŚCI RĘKODZIELNICZEJ

- to nazwa projektu realizowanego przez Muzeum Częstochowskie i mającego na celu rozpropagowanie wiedzy na temat twórczości rękodzielniczej, która jest charakterystyczna dla Koziegłów jako jedynego takiego miejsca w Polsce.

Projekt ma również zachęcić mieszkanki i mieszkańców Koziegłów do podtrzymywania tradycji wykonywania ozdób z wiórów osikowych oraz ocalenie tych działań od zapomnienia.

W czasie trwania zadania zostanie podjęta próba wpisania wykonywania ozdób z wiórów osikowych na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

W 2020 r. będą prowadzone w Koziegłowach badania terenowe i zbierane informacje niezbędne do prawidłowego przygotowania wystawy i katalogu. Nikt do tej pory nie podjął w sposób kompleksowy tematu, nie powstała żadna książka dotycząca tego zagadnienia, materiały źródłowe są bardzo skąpe. W związku z tym duży nacisk zostanie położony na właściwe i całościowe przyjrzenie się zagadnieniu. Przewodnikiem po meandrach twórczości będzie twórczyni Izabela Churas, która pomoże dotrzeć do innych żyjących wytwórców oraz będzie cennym źródłem wiedzy w zakresie historii zdobnictwa z wiórów.

W ramach projektu powstanie wystawa stworzona w oparciu o zbiory Działu Etnografii Muzeum Częstochowskiego. Zostanie na niej ukazany zarówno proces pozyskiwania wiórów, jak i tworzenia z nich ozdób oraz przedmiotów codziennego użytku (jak np. kapelusze). Wystawę - po zakończeniu prezentacji - będzie można wypożyczyć z Muzeum Częstochowskiego nieodpłatnie instytucjom muzealnym. Jeżeli powodzeniem zakończy się próba wpisania wiórów osikowych na listę niematerialnego dziedzictwa, ekspozycja będzie gotową odpowiedzią na realne potrzeby i w sposób kompleksowy będzie prezentowała osikowy wycinek dziedzictwa kulturowego Polski.

Wystawa nie tylko będzie wizualizowała twórczość koziegłowską, ale też kompleksowo informowała. Ekspozycji towarzyszyć będą materiały edukacyjne gra domino” oraz zestaw kreatywny zrób to sam”. Zorganizowanych zostanie kilka spotkań edukacyjnych o charakterze warsztatów dla dzieci i dorosłych. Podczas zajęć zostaną zaprezentowane sposoby wykonywania różnych ozdób z wiórów osikowych.

Wszystkie podejmowane działania będą rejestrowane i prezentowane na specjalnie przygotowanej stronie internetowej. Informacje będzie można znaleźć także na Faceboou facebook.com/projektkozieglowy/. Projekt dwuletni otrzymał dotację w ramach priorytetu Kultura ludowa i tradycyjna 2019.

Historia wyplatania w Koziegłowach sięga końca XIX w., gdy wielu mieszkańców trudniło się pleceniem kapeluszy ze słomy żytniej. Po I wojnie światowej sięgnięto po wióry, początkowo topolowe i wierzbowe, jednak to osika okazała się najwdzięczniejszym materiałem. Zaczęto tworzyć, oprócz kapeluszy, grzebieniarki i dywaniki. W 1964 r. powstała Spółdzielnia Przemysłu Rękodzieła Ludowego i Artystycznego Zawada” w Zawadzie, w której na dużą skalę powstają przede wszystkim kwiaty z wiórów osikowych maki, róże, grochy. Rok później wzięły one udział w wystawie Kwiaty dla Warszawy” i zyskały ogromną sławę. W latach 60.80. XX w. ozdoby z Koziegłów ożywiały wnętrza mieszkalne swoimi intensywnymi kolorami. Koguty, pawie, kwiaty, barwne kompozycje z czasem zostały wyparte przez plastikowe elementy wystroju wnętrz. W związku z coraz mniejszym zainteresowaniem twórczością zaczęto porzucać rękodzieło, a kolejne pokolenia nie przejawiały chęci zgłębiania tajników twórczości z wiórów osikowych.

Szczegółowych informacji o projekcie udziela Ewelina Mędrala-Młyńska, nr tel. 504 757 923.

Urząd Miasta Częstochowy, czestochowa.pl/page/7,aktualnosci.html?id=14197