UM Częstochowa: 40 LAT SOLIDARNOŚCI

Do 21 kwietnia na placu Biegańskiego można oglądać wystawę TU rodziła się Solidarność”, zorganizowaną przez Instytut Pamięci Narodowej, przedstawiającą tworzenie się nowych niezależnych związków zawodowych w Częstochowie.

Częstochowa była największym ośrodkiem przemysłowym regionu oraz centrum akademickim i religijnym, natomiast Jasna Góra stała się terenem konfrontacji władz PRL z Kościołem katolickim. Do lata 1980 r. nie funkcjonowały w Częstochowie struktury opozycyjne, pojedyncze osoby utrzymywały kontakty z KOR, ROPCiO i WZZ. Jedynym zorganizowanym, niezależnym środowiskiem było Duszpasterstwo Akademickie.

29 sierpnia 1980 r. pracownicy Huty im. Bieruta w Częstochowie poparli strajkujących na Wybrzeżu. Pierwszy strajk w Częstochowie wybuchł 1 września w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym, strajkujący żądali zwiększenia płac i utworzenia Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych. W kolejnych dwóch dniach zastrajkowali robotnicy zakładów Polgal”, Transbud”, Instal” oraz PKS Częstochowa, którzy jednocześnie zaczęli tworzyć zakładowe komitety założycielskie niezależnych związków zawodowych. 28 września powołano Regionalny Komitet Założycielski NSZZ Solidarność”.

Pogotowie strajkowe ogłoszone przez KKP NSZZ Solidarność”, wywołane kryzysem rejestracyjnym związku, objęło także region częstochowski i spotkało się z próbami powstrzymania akcji strajkowej zakładach w pracy na polecenie wojewody. 11 listopada 1980 r. w klubie zakładowym MPK Ikar” odbywało się spotkanie Regionalnej Komisji Koordynacyjnej Solidarności”, na którym domagano się od niego wyjaśnień. Wobec braku reakcji, zgromadzeni postanowili nie opuszczać posiedzenia i domagali się przyjazdu komisji rządowej. Protestujący osiągnęli porozumienie z komisją rządową 19 listopada. W wyniku protestu nowo powstające struktury związku okrzepły i skonsolidowały się oraz odwołano władze wojewódzkie i miejskie.

Instytut Pamięci Narodowej zainaugurował obchody 40. rocznicy powstania Solidarności” 1 lipca 2020 r. Z tej okazji przygotował wystawę TU rodziła się Solidarność”, która była pokazana równocześnie w 17 miejscowościach rozsianych po całej Polsce. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach opracował regionalną cześć wystawy przedstawiającą tworzenie się nowych niezależnych związków zawodowych na terenach znajdujących się w dzisiejszych granicach administracyjnych województwa śląskiego oraz pięć wystaw lokalnych poświęconych: Bielsku-Białej, Częstochowie, Dąbrowie Górniczej, Jastrzębiu-Zdroju i Tarnowskim Górom.

Z wykorzystaniem informacji Moniki Kobylańskiej, IPN Katowice

Urząd Miasta Częstochowy, czestochowa.pl/page/7,aktualnosci.html?id=15446