80. lat temu hitlerowscy okupanci utworzyli getto dla żydowskich mieszkanek i mieszkańców ówczesnej Częstochowy. Na ostatniej sesji Rada Miasta zdecydowała, że w tym roku wydarzenia związane z Częstochowskim Gettem zostaną odpowiednio upamiętnione.
Radni podjęli uchwałę w sprawie uczczenia pamięci ofiar Częstochowskiego Getta w związku z 80. rocznicą jego utworzenia podczas sesji Rady Miasta 20 maja. Inicjatywę tę poparło Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Częstochowie.
Przypomnijmy: częstochowianki i częstochowianie wyznania mojżeszowego zostali odizolowani w getcie 9 kwietnia 1941 roku – stało się to na mocy rozporządzenia okupacyjnego komisarza miasta (Stadthauptmanna) Richarda Wendlera. W getcie obejmującym wschodnią część centrum Częstochowy – w dużym stopniu pokrywającą się z obszarem przedwojennej dzielnicy żydowskiej – znalazło się łącznie ok. 40 tys. żydowskich obywatelek i obywateli miasta. Wychodzenie poza obręb getta było karane śmiercią.
22 września 1942 roku rozpoczęto akcję jego likwidacji, podczas której 38 250 osób wywieziono do nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II, a 2 tys. rozstrzelano przy ul. Kawiej. Pozostałe przy życiu ok. 6 tys. osób ulokowano w listopadzie 1942 w tzw. małym getcie, zmuszając ich do przymusowej pracy w zakładach zbrojeniowych ,,Hasag-Paltzery”.
W chwili wyzwolenia miasta z rąk nazistów przebywało w nim 5200 Żydów – więźniów ,,Hasagu”. Tylko 1518 z nich pochodziło z Częstochowy.
Plan obchodów roku pamięci przedstawia się następująco:
- 28 czerwca – złożenie kwiatów na Cmentarzu Żydowskim w 78. Rocznicę Likwidacji Małego Getta (1943 –2021)
- czerwiec 2021 – akcja porządkowania Cmentarza Żydowskiego przy ul. Złotej (dokładny termin uzależniony od sytuacji pandemicznej)
- 22 września – złożenie kwiatów pod Pomnikiem Ofiar Getta w 79. rocznicę początku likwidacji Getta w Częstochowie (1942-2021)
- 29 września – uroczystości rocznicowe we współpracy z Muzeum Częstochowskim: Wykład/prezentacja w siedzibie Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów (TSKŻ)/ Zwiedzanie wystawy stałej „Żydzi Częstochowianie”/ Wystawa fotografii w siedzibie TSKŻ/ Koncert w Filharmonii Częstochowskiej
- 10-12 października – Zjazd Żydów Częstochowian podczas Biennale Hubermana: Złożenie kwiatów na ul. Kawiej pod tablicami upamiętniającymi masową egzekucję 2 tys. osób – ofiar nazizmu
Zakończeniem Roku Pamięci będzie Akcja #Pamiętamy – na początku przyszłego roku, 27 stycznia 2022 – w ramach Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
na zdjęciu: tablica pamiątkowa przy pl. Bohaterów Getta
