Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów na ostatnim posiedzeniu zajęło się ważnymi dla regionu oraz samorządu lokalnego tematami. Omówiono kwestie związane z oświatą, reformą systemu planowania przestrzennego, problemami szpitali powiatowych, nową perspektywą finansową UE oraz potrzebą uruchomienia operatora zajmującego się zagospodarowaniem terenów zdegradowanych przez przemysł.
XLVI sesja Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (regionalnej organizacji samorządu lokalnego województwa śląskiego) odbyła się 7 czerwca 2019 r. w Cieszynie - na zaproszenie p. Gabrieli Staszkiewicz, Burmistrz Cieszyna. W obradach Zgromadzenia Ogólnego uczestniczyło 81 delegatów – prezydentów, starostów, burmistrzów, wójtów (lub zastępców), reprezentujących 135 gmin i powiatów członkowskich Związku.
W trakcie dyskusji dotyczącej wybranych problemów w systemie oświaty zwrócono m.in. uwagę na nieproporcjonalne dofinansowanie szkół publicznych prowadzonych przez podmioty prywatne oraz szkół niepublicznych, w stosunku do finansowania szkół publicznych prowadzonych przez samorządy. Stanowisko Zgromadzenia Ogólnego Związku w tej sprawie przedstawił Krzysztof Matyjaszczyk, wiceprzewodniczący Związku, prezydent Częstochowy:
- Należy zmienić obecnie obowiązujące przepisy, bo zakładają, że dotacje dla szkół publicznych prowadzonych przez podmioty prywatne ustalane są w wysokości subwencji oświatowej, zwiększonej o kwotę jaką samorząd dopłaca z dochodów własnych do prowadzenia własnych szkół. Szkoły prywatne niejednokrotnie pobierają czesne, a więc uzyskują większe przychody i jednocześnie nie stosując przepisów Karty Nauczyciela mają niższe koszty. To prowadzi do nierównego traktowania różnych typów szkół – stwierdził.
Zdaniem samorządów lokalnych niezbędne jest usunięcie nierówności wynikających ze zróżnicowanych kosztów funkcjonowania szkół, a występujących pomiędzy samorządami a podmiotami prywatnymi. W tym celu należy ograniczyć udział jednostek samorządu terytorialnego w finansowaniu szkół niesamorządowych poprzez dokonanie odpowiednich zmian w systemie dotowania i powrócić do poprzedniego sposobu ich finansowania.
W przyjętym stanowisku Zgromadzenia Ogólnego w tej sprawie wskazano również na problemy, będące konsekwencją wzrastających wydatków w zakresie zapewnienia wychowania przedszkolnego w samorządach.
Drugim tematem, nad którym debatowali zebrani w Cieszynie samorządowcy były założenia reformy systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Propozycje przedstawione z początkiem 2019 r. przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju w tym zakresie, środowisko samorządowe generalnie oceniło pozytywnie. Ich wdrożenie mogłoby prowadzić do poprawy efektywności i elastyczności systemu planowania przestrzennego, a także – co szczególnie istotne – do zintegrowania planowania przestrzennego z planowaniem rozwoju.
- W ostatnich dniach pojawił się projekt ustawy prawo o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dopiero jego analiza pozwoli ostatecznie ocenić, czy przyjęte założenia są wykonalne i korzystne w szerokim aspekcie przestrzeni gminnej – mówił Adam Neumann, wiceprezydent Gliwic.
W porządku obrad Zgromadzenia znalazły się też aktualne problemy szpitali powiatowych. Bernard Bednorz, członek Zarządu Związku i Starosta Bieruńsko-Lędziński omawiając treść stanowiska, podkreślił wagę podjęcia natychmiastowych działań zaradczych:
- Samorządy lokalne apelują do Rządu RP o podjęcie pilnych kroków zmierzających do poprawy trudnej sytuacji szpitali powiatowych. Jest ona wynikiem wielu złożonych problemów, z którymi szpitale borykają się w codziennym funkcjonowaniu. W szczególności należy w tym miejscu wymienić niski poziom ryczałtu przyznawanego przez Śląski Oddział Wojewódzki NFZ i niską wycenę procedur medycznych, braki w zakresie ilości personelu medycznego oraz nowe normy zatrudniania pielęgniarek, których stosowanie w praktyce ogranicza pacjentom dostęp do służby zdrowia.
W stanowisku przyjętym przez Zgromadzenie Ogólne w powyższej sprawie sformułowano szereg postulatów, które - zdaniem samorządowców - mogą realnie zmniejszyć narastające problemy finansowe i kadrowe dotyczące szpitali.
Istotnym tematem dyskusji była nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej w latach 2021-2027. Przewodniczący Związku i jednocześnie rezydent Rybnika Piotr Kuczera wyraził poważne wątpliwości wobec założeń projektu rozporządzeń dla Polityki Spójności UE na lata 2021-2027:
- Aktualne propozycje Komisji Europejskiej wywołują głębokie zaniepokojenie samorządów w związku z drastycznymi ograniczeniami finansowymi w tak ważnej sferze, jaką jest Polityka Spójności. Może to znacznie zredukować działania inwestycyjne realizowane przez samorząd lokalny naszego województwa, których celem jest zrównoważony rozwój. Nasz region w ciągu 20 lat transformacji ustrojowej oraz restrukturyzacji przemysłu osiągnął znaczne sukcesy. Jednak – na tle innych regionów UE – nadal jest tym, który wymaga najgłębszych przekształceń strukturalnych – zauważył.
Ponadto Związek w swoim stanowisku zaapelował o weryfikację proponowanych przez Komisję Europejską celów tematycznych, a w szczególności propozycji przeznaczenia 65% środków na cel tematyczny Cel Polityki 1 Inteligentniejsza Europa oraz Cel Polityki 2 Bardziej Ekologiczna Europa. Zdaniem samorządów lokalnych takie podejście znacząco obniży dostęp lub wręcz pozbawi nasz region dostępu do środków na projekty z zakresu infrastruktury podstawowej (np. drogi lokalne, infrastruktura, ochrona zdrowia czy kultura i sport). Przewodniczący Związku podniósł także kwestię dotyczącą wdrażania środków UE w formule Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych oraz Regionalnych Inwestycji Terytorialnych:
- Obecna formuła wdrażania środków ułatwia realizację projektów, które sprzyjają lokalnemu rozwojowi. Pozwala ona gminom realizować projekty, które w normalnych warunkach nie miałyby szans na uzyskanie dofinansowania. Wobec tego, wnioskujemy do Samorządu Województwa Śląskiego, o utrzymanie w pracach nad przygotowaniem regionalnego programu operacyjnego województwa śląskiego w przyszłej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 przede wszystkim instrumentu wdrażania środków UE w formule ZIT/RIT – mówił Piotr Kuczera.
Kolejnym zagadnieniem przedstawionym podczas Zgromadzenia Ogólnego Związku była rewitalizacja i rekultywacja terenów zdegradowanych. Odniósł się do niej p. Krzysztof Mejer, wiceprezydent Rudy Śląskiej w trakcie prezentacji stanowiska dotyczącego potrzeby przygotowania i uruchomienia operatora, którego zadaniem byłoby zagospodarowanie terenów zdegradowanych przez przemysł (w tym stanowiących miejsce deponowania odpadów niebezpiecznych):
- Kwestia gospodarczego przywrócenia terenów poprzemysłowych do obiegu społeczno-gospodarczego w naszym województwie jest jednym z ważniejszych i dotychczas nierozwiązanych wyzwań regionalnych. Deficyt rozwiązań w tym zakresie znacząco osłabia konkurencyjność gospodarczą miast i gmin oraz negatywnie wpływa na aspekty środowiskowe, krajobrazowe i estetyczne.
Zgromadzeni delegaci gmin i powiatów w stanowisku dotyczącym tego problemu podkreślili pilną potrzebę jakościowego podejścia do problematyki rozwoju regionu, której wyrazem powinno być przełamywanie dotychczasowych barier instytucjonalnych, formalno-prawnych i finansowych, a także utworzenie podmiotu skutecznie przywracającego zdegradowane obszary poprzemysłowe do użytkowania (zwłaszcza do obrotu gospodarczego).
Zgromadzenie Ogólne Związku w trakcie XLVI sesji przyjęło 7 czerwca następujące stanowiska:
1) stanowisko w sprawie wybranych problemów w systemie oświaty;
2) stanowisko w sprawie postulatów i oczekiwań samorządów wobec reformy systemu planowania przestrzennego;
3) stanowisko w sprawie aktualnych problemów szpitali powiatowych;
4) stanowisko w sprawie nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej w latach 2021-2027;
5) stanowisko w sprawie potrzeby przygotowania i uruchomienia operatora zajmującego się zagospodarowaniem terenów zdegradowanych przez przemysł, w tym stanowiących miejsce deponowania odpadów niebezpiecznych.
Po zakończeniu Zgromadzenia Ogólnego wystąpili goście - Stefania Koczar-Sikora, zastępca dyrektora Wydziału Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz przedstawiciele korporacji samorządowych: p. Andrzej Płonka - prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich oraz p. Leszka Świętalski, sekretarza generalny Związku Gmin Wiejskich RP.
Ostatnim elementem programu była debata nt. systemu gospodarki odpadami. Jej inicjatorem był Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Uczestnicy debaty starali się w jej trakcie znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania, które obecnie dotyczą funkcjonowania tego systemu. W czasie dyskusji omówiono m.in. kwestie:
- selektywnej zbiórki odpadów komunalnych;
- rosnących opłat za zagospodarowanie odpadów komunalnych;
- problemu zagospodarowania wysokokalorycznych odpadów;
- roli gospodarki o obiegu zamkniętym.
W gronie panelistów znalazł się przedstawiciel regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych oraz środowiska recyklerów. W dyskusji uczestniczyli też reprezentanci samorządów lokalnych oraz przedstawiciele Marszałka Województwa Śląskiego.
Na podstawie komunikatu biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
