Herb Częstochowy po zmianach ma być powrotem do historycznego herbu miasta datującego się z XIV wieku, z wizerunkiem piastowskiego orła. Projekt nowego herbu zaprezentowali w czwartek w Ratuszu Miejskim autorzy heraldycznej korekty – wykładowcy Akademii Jana Długosza – historyk Marceli Antoniewicz i artysta-plastyk Andrzej Desperak.
- Porządkowanie identyfikacji wizualnej naszego miasta zbiega się z przygotowaniami do zbliżających się obchodów 800-lecia dziejów pisanych Częstochowy – mówi prezydent Krzysztof Matyjaszczyk. – W przypadku herbu zlecenie prac nad przygotowaniem jego nowego projektu po korekcie, było związane z głosami i postulatami historyków zajmujących się dziejami miasta, a jednocześnie specjalizujących się w problematyce heraldycznej.
Miasto ma już za sobą niedawną premierę nowego logo wykorzystywanego m.in w promocji turystycznej, gospodarczej i kulturalnej miasta.
Kolejny etap to propozycja zmiany herbu na ten tradycyjny, który powstał jeszcze w XIV wieku. Wielki jubileusz dziejów pisanych miasta przypadnie w 2020 r. Pierwsza wzmianka o Częstochowie pochodzi bowiem z 1220 r., z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża.
Procedura zmiany herbu, poprzedzona historycznym uzasadnieniem, rozpoczęła się od zaprojektowania wzoru zgodnego z wymogami heraldycznymi. Teraz czeka go opinia ze strony Komisji Heraldycznej procedującej na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a finalnie projekt powinien zostać poddany pod głosowanie częstochowskiej Rady Miasta.
Na tradycyjnym herbie znajdują się powszechne wtedy mury miejskie z wieżami i bramą oraz symbole Władysława Opolczyka, który był wówczas księciem zwierzchnim Częstochowy. Używał wtedy znaku piastowskiego orła - jako książę opolski oraz lwa - jako pan Rusi Halickiej.
Po raz pierwszy oficjalnie zatwierdzono kruka w herbie miasta dopiero w 1942 r. i zrobiły to władze Generalnej Guberni w czasie hitlerowskiej okupacji. Jednym z powodów prawdopodobnie był fakt, że orzeł był przez władze okupacyjne zakazany. Po wojnie przez wiele lat używano ponownie symboliki orła i lwa.
W 1992 r., część częstochowskich radnych zgłosiła konieczność zmiany herbu, sugerując powrót kruka jako figury nawiązującej (zdaniem historyków - nieprecyzyjnie) do obecności Paulinów na Jasnej Górze.
W opinii specjalistów projekt nie tylko nie spełnia podstawowych wymogów heraldycznych dotyczących liczby barw czy atrybutów stricte miejskich wykorzystywanych na dawnych pieczęciach, ale w heraldyce jest związany z symboliką zła i grzechu.
Taki projekt został jednak przyjęty przez ówczesną Radę Miasta. W 1992 roku nie pracowała Komisja Heraldyczna (została reaktywowana dopiero w 1999 r.), tym samym nie udało się wówczas częstochowskim historykom zapobiec idącej w niedobrym kierunku modyfikacji zabytku i dzieła sztuki, za jaki należy uznać herb z XIV wieku ze złotym orłem dynastii piastowskiej.
Obecną korektę herbu Częstochowy przygotowali profesorowie Akademii Jana Długosza w Częstochowie - Marceli Antoniewicz (historyk i heraldyk) oraz Andrzej Desperak (artysta plastyk), którzy mają za sobą wiele udanych i przyjętych przez Komisję Heraldyczną projektów herbów innych miast i gmin. Oprócz modyfikacji symboliki herbu poprzez zamianę kruka na piastowskiego orła, w projekcie skorygowano także kolorystykę oraz dostosowano inne elementy graficzne do proporcji i standardów heraldycznych.
Pierwsza prezentacja projektu herbu Częstochowy po korekcie odbyła się z ich udziałem w sali reprezentacyjnej Ratusza Miejskiego 14 grudnia. Została połączona z posiedzeniem Komisji Kultury i Promocji Rady Miasta Częstochowy. Na spotkanie zaproszono m.in. miejskich radnych, dziennikarzy i reprezentantów Młodzieżowej Rady Miasta.
W załączeniu przedstawiamy obszerne uzasadnienie historyczno-heraldyczne korekty aktualnej formy herbu Miasta Częstochowy, mającej na celu przywrócenie historycznej symboliki godła miejskiego oraz wyeliminowanie elementów niezgodnych z uniwersalnymi zasadami heraldyki miejskiej – autorstwa prof. AJD dra hab. Marcelego Antoniewicza.
