27 maja obchodzimy Dzień Samorządu Terytorialnego. Mija 31 lat od pierwszych w pełni wolnych i demokratycznych wyborów w Polsce po wojnie – wyborów do rad gmin. Samorząd lokalny stał się wielką wartością polskiej demokracji, bo zdał egzamin praktyczny w wielu wymiarach.
Samorządy dobrze wykorzystały możliwości rozwojowe, jakie dały im rozszerzone w latach 90. kompetencje, a później integracja z Unią Europejską. Samorząd jest bliżej ludzi i lepiej zna ich realne potrzeby, więc lokalna dystrybucja środków i usług jest bardziej skuteczna i efektywna. Jeśli tylko samorząd, mimo obecnych zagrożeń, przetrwa w Polsce w kształcie zapewniającym skuteczne, zgodne z lokalnymi potrzebami zarządzanie i wyznaczanie kierunków rozwoju, z pewnością będą powody, aby nadal cieszyć się z jego osiągnięć.
27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze wolne wybory samorządowe w Polsce. To był początek nowej drogi. Po dekadach centralnego zarządzania nasz kraj odzyskał prawdziwą wolność, a lokalne społeczności – swoją tożsamość. Odrodzenie polskiej samorządności to fundament wolnej i demokratycznej Rzeczypospolitej Polskiej.
Po kilkudziesięciu latach obywatele mogli ponownie wskazywać ludzi, którzy mieli reprezentować ich interesy – interesy wspólnoty. Przełożyło się to, także w Częstochowie, na większą efektywność, skupienie się na sprawach społeczności lokalnej, większy udział obywateli w sprawowaniu władzy i szerszy do niej dostęp. Te cechy sprawiają, że w naszym życiu funkcjonują podstawowe wartości demokracji lokalnej – wolność, partycypacja obywateli i efektywność.
Silny samorząd terytorialny to podstawa silnej demokracji, na której powinno zależeć nam wszystkim.
Dzień Samorządu Terytorialnego to tak naprawdę nie święto urzędników czy radnych, ale wszystkich mieszkanek i mieszkańców, bo wszyscy razem tworzymy wspólnotę lokalną.
Czym jest samorząd? Jest wspólnotą, rodzajem zrzeszenia ludzi mieszkających na danym terenie. Swoje samorządy mają lekarze, aptekarze, adwokaci, cechy rzemiosł. To samorządy zawodowe i gospodarcze.
Gdy kryterium będzie pewien obszar, np. miasto i gdy zarządzanie tym terenem oddamy jego mieszkańcom to otrzymamy samorząd terytorialny. Jego istotą jest wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej liczby spraw i powierzenie ich do rozwiązywania grupie, której bezpośrednio dotyczą. Należy pamiętać o tym, że Samorząd pozostaje pod kontrolą grupy społecznej, którą reprezentuje. Jego samodzielność nie jest absolutna. Jednak jej ograniczenia mogą wynikać jedynie z ustaw.
Sprawność działania władzy samorządowej zależy przede wszystkim od dojrzałości obywatelskiej nas wszystkich. Ludzie, którzy żyją obok siebie na co dzień, znają się i potrafią określać wspólne priorytety, cele i potrzeby.
Samorząd terytorialny musi być elastyczny, powinien dawać inicjatywę mieszkankom i mieszkańcom. Nie tylko urzędnikom – notabene niestety często niedocenianym – ale także tym, którzy chcą działać na rzecz społeczności lokalnej. To miejsce dla bardzo prężnie działających w Częstochowie organizacji pozarządowych i wolontariatu.
