Franczyza odnosi się do postanowień umowy, na mocy których jedna strona (franczyzodawca) zezwala drugiej stronie (franczyzobiorcy) na używanie jej znaków towarowych (lub nazw handlowych) i innej własności intelektualnej, jak również pewnych procesów i systemów biznesowych.
Biznes franczyzowy może obejmować produkcję i marketing towaru lub usługi zgodnie z już ustalonymi kryteriami franczyzodawcy. Innymi słowy, właściciel marki przyznaje franczyzobiorcy prawo do korzystania ze swojego modelu biznesowego, w tym marki, oraz do sprzedaży swoich produktów i usług klientom.
Jak działa franczyza?
Franczyza to strategia marketingowa i obecnie bardzo popularne narzędzie służące do ekspansji marki. Kiedy firma o sprawdzonym modelu biznesowym chce rozwijać swoją działalność, zwiększając swój udział w niektórych rynkach, może rozważyć otwarcie takiej działalności na swoje produkty lub usługi.
Franczyzobiorca płaci franczyzodawcy prowizję lub jednorazową opłatę zwaną ryczałtem. W czasie trwania umowy pierwszy z nich dzieli pewien procent przychodów (dochodu brutto) z drugim, zgodnie z umową. Opłata ta nazywana jest tantiemem lub opłatą licencyjną. Więcej o tym, jak działa franczyza, znajdziesz na portalu branżowym Franczyza w Polsce.
Rodzaje franczyzy
Termin odnosi się do bardzo różnych ustaleń biznesowych. Ważne jest, aby dokładnie zrozumieć, co jest Ci oferowane.
Franczyza w formacie biznesowym
Biznes franczyzowy jest najbardziej rozpowszechnioną formą współpracy. Właściciel firmy (franczyzodawca) udziela innej osobie lub firmie (franczyzobiorcy) licencji na wykorzystanie ich pomysłu na biznes - często na określonym obszarze geograficznym.
Franczyzobiorca sprzedaje produkty lub usługi franczyzodawcy, handluje pod jego marką lub nazwą handlową i korzysta z pomocy i wsparcia współpracownika. W zamian odbiorca zwykle płaci dawcy opłatę wstępną, a następnie procent od przychodów ze sprzedaży.
Franczyzobiorca jest właścicielem prowadzonego przez siebie punktu sprzedaży. Ale franczyzodawca zachowuje kontrolę nad tym, w jaki sposób produkty są sprzedawane oraz jak realizowany jest ich pomysł na biznes. Do znanych firm oferujących tego typu franczyzy należą Prontaprint, Dyno-Rod i McDonald's.
Inne rodzaje
Różne rodzaje relacji sprzedażowych są czasami nazywane franczyzami. Na przykład:
- Dystrybucja - sprzedajesz produkt, ale zwykle nie handlujesz pod nazwą franczyzy. Masz większą swobodę w prowadzeniu firmy.
- Agencja - sprzedajesz towary lub usługi w imieniu dostawcy.
- Licencjobiorca - posiadasz licencję, która daje Ci prawo do wytwarzania i sprzedaży produktu licencjodawcy. Zwykle nie ma dodatkowych ograniczeń dotyczących sposobu prowadzenia firmy.
Marketing wielopoziomowy
Niektóre firmy oferują franczyzy, które są naprawdę wielopoziomowymi programami marketingowymi. To tutaj dystrybutorzy samozatrudnieni sprzedają towary w imieniu producenta. Otrzymujesz prowizję od każdej zrealizowanej transakcji, a także od sprzedaży dokonanej przez innych rekrutowanych przez Ciebie dystrybutorów.
Należy pamiętać, że niektóre programy marketingu wielopoziomowego mogą być nieuczciwe lub nielegalne.
Zalety biznesu franczyzowego
- Możesz sprawdzić, jak skuteczne są inne franczyzy, zanim się zaangażujesz. Biznes oparty jest na sprawdzonym pomyśle.
- Korzystanie z uznanej marki i znaków towarowych.
- Franczyzodawca zapewnia wsparcie - zwykle obejmuje szkolenia, pomoc w założeniu firmy i bieżące rady.
- Zwykle masz wyłączne prawa na swoim terytorium. Franczyzodawca nie sprzedaje żadnych innych franczyz na tym samym terenie.
- Finansowanie biznesu może być łatwiejsze. Banki są czasami bardziej skłonne do pożyczania pieniędzy na zakup franczyzy cieszącej się dobrą reputacją.
- Możesz czerpać korzyści z komunikacji, dzielenia się pomysłami oraz otrzymywania wsparcia od innych franczyzobiorców w sieci.
- Możesz wykorzystać wcześniej nawiązane relacje z dostawcami.
Wady franczyzy
- Koszty mogą być wyższe, niż się spodziewasz. Płacisz stałe opłaty za usługi zarządzania i być może będziesz musiał zgodzić się na zakup produktów od franczyzodawcy.
- Umowa franczyzy zwykle zawiera ograniczenia dotyczące sposobu prowadzenia działalności. Możesz nie być w stanie wprowadzić zmian dostosowanych do lokalnego rynku.
- Franczyzodawca może zbankrutować.
- Inni franczyzobiorcy mogą stworzyć marce złą reputację, więc proces rekrutacji musi być dokładny.
- Możesz mieć trudności z czerpaniem zysków ze swojej umowy - możesz ją sprzedać tylko osobie zatwierdzonej przez franczyzodawcę.
- Wszystkie zyski (procent sprzedaży) są zwykle dzielone z franczyzodawcą.
